Op vrijdag 2 december 2022 startte Rijkswaterstaat in haar Living Lab InnovA58 met het testen van duurzame mosbeton geluidschermen. Deze 'greenscreens' werden ontwikkeld in een samenwerking tussen Rijkswaterstaat, Rutte Groep, TU Delft en ABT Ingenieurs.

Roderick van Klink, adviseur ruimtelijke kwaliteit bij Rijkswaterstaat, was de aanjager van de groene test-geluidsschermen. Hij vertelt enthousiast over de weg van idee naar uitvoering van deze duurzame innovatie. En zoals dat past bij experimenteren en innoveren, was die weg niet geheel vlak en snel.

‘Start-it-up was mijn kans’

‘Ik liep al een tijd rond met het idee voor een nieuw type groen geluidsscherm’, steekt hij van wal. ‘Geluidschermen werden tot nu toe vooral vergroend door er hedera (klimop) tegen te laten groeien. Daar kleven nadelen aan: je hebt veel grond nodig om ze te laten groeien en ze groeien heel moeilijk of juist te goed. Ik zocht naar een alternatief, want de behoefte aan groene geluidsschermen in de omgeving is groot. Toen kreeg ik de kans om mijn idee te pitchen bij het Start-it-up innovatieprogramma van Rijkswaterstaat. Het was september 2018.’

Prijswinnaar

Start-it-up is een onderdeel van NOVA, de ideeëncorporatie van Rijkwaterstaat. Zij stimuleert collega’s actief om met eigen innovatieve ideeën aan de slag te gaan. Rijkswaterstaatmedewerkers werken dagelijks in hun eigen vakgebied voor Rijkswaterstaat. Ze kennen de kansen en mogelijkheden en weten als geen ander hoe ze de organisatie beter kunnen voorbereiden op de toekomst. Roderick was één van de winnaars deze Start-it-up;-editie. Zijn beeldende en duidelijke ideepresentatie werd enthousiast ontvangen.

Toeval bestaat niet

‘Bij mijn prijs hoorde begeleiding van NOVA en twee externe specialisten die bedrijven helpen met start-ups binnen een grotere organisatie. Ik stelde een businessplan op om inzicht te geven in de potentiële meerwaarde, kosten en de vervolgstappen.

Als je via Google zoekt op ‘vergroening van beton’ kom je al snel terecht bij dr. ir. Marc Ottele en prof. dr. Henk Jonkers van de TU Delft. Zij hadden het product mosbeton in ontwikkeling. Ik koppelde dat aan mijn idee voor een ander soort groen scherm. Die combinatie voor een ‘greenscreen’ is kansrijk, want je hoeft als beheerder weinig aan zo’n geluidsscherm te doen, het onderhoud is niet duur. Ik zocht contact. Wat bleek? Zij waren juist op zoek naar een testplek, een showcase voor hun product-in-ontwikkeling. We hadden elkaar gevonden en er was enthousiasme, dat kon geen toeval zijn.’

Leuren en trekken

Vervolgens bleek het niet eenvoudig om de volgende stappen te zetten die moesten leiden tot het maken en plaatsen van de test-geluidsschermen. Roderick: ‘Ik zocht budget en commitment, maar moest met het uitgewerkte idee leuren en eraan trekken. Ik sprak met veel mensen, maar kreeg geen voet aan de grond, het voelde bureaucratisch. Toen ik dat bij een tussentijdse evaluatie van Start-it-up duidelijk maakte, kreeg ik toch de steun van meer mensen binnen Rijkswaterstaat, die óók vonden dat we ermee verder moesten.’ Dat bleek de versnelling.

InnovA58: vol energie aanpakken

‘Het team van InnovA58 pakte het op en toen nam het een vlucht, het werd snel concreter. De collega’s van dit innovatieteam vonden in de Rutte Groep een fabrikant voor de geluidsschermen op basis van het betonmengsel dat TU Delft had ontwikkeld. Via hen sloot ABT Ingenieurs aan. Zij wilden een duurzame betonwapening van basalttesten. Dat is een natuurlijk materiaal, dat licht in gewicht is en niet roest. Dat paste perfect bij het bioreceptieve betonmengsel.’

In de zomer van 2022 zijn de geluidsschermen geproduceerd bij de Rutte Groep. Eind november 2022 werden ze geplaatst op het InnovA58-testcentrum voor duurzame innovaties aan de A58 bij Oirschot. Op 2 december vierden de betrokken partijen de start van de testfase.

Roderick: ‘Ik ben, samen met Marc en Henk van de TU Delft, de Rutte Groep en ABT Ingenieurs blij en trots dat ze er staan. Nu gaan we de komende jaren testen. Natuurlijk blijf ik betrokken en volg ik het testproces.’ Het onderzoek van de TU Delft is onderdeel van een groot onderzoek genaamd ‘Hidden biodiversity’, over de toegevoegde waarde van groen in de bebouwde omgeving.

Innoveren = leren

Innoveren is samen experimenteren en leren, dat blijkt wel uit het verhaal van Roderick. Overheden, marktpartijen en kennisinstellingen hebben elkaar nodig om echt stappen te zetten naar op grote schaal duurzamer werken en bouwen. De natuur is ons hierbij vaak behulpzaam. ‘Bij volgende testcases zou ik graag van tevoren meer duidelijkheid en eenduidigheid willen over hoe en via welke weg we een proefopstelling kunnen realiseren.’ Dat is een opdracht die Rijkswaterstaat zichzelf mag geven, vindt hij.

‘Rijkswaterstaat heeft enorm veel kennis in huis, een potentieel vliegwiel om duurzame innovaties verder te brengen. Dat kunnen we efficiënt en zichtbaar inzetten- door het gewoon te doen, zoals InnovA58 het idee oppakte: aan de slag.‘