InnovA58 heeft op 11 april een LEF-sessie georganiseerd over innovaties op het gebied van duurzame leefomgeving. De sessie was niet alleen bedoeld voor collega’s van Rijkswaterstaat, maar ook voor geïnteresseerde externe partijen, zoals ingenieursbureaus die meedoen bij de aanbesteding voor het OTB, provincie en gemeenten. Samen met deze partijen wil Rijkswaterstaat in het ontwerp van de verbrede A58 al zo veel mogelijk innovaties op het gebied van energiebesparing en duurzaamheid meenemen. De belangrijkste uitkomsten van de LEF-sessie op een rij.

Zo’n vijftig mensen zijn afgekomen op de door InnovA58 georganiseerde LEF-sessie. Zij verzamelen zich in de zonovergoten serre van het LEF Future Center. De sessie start met een plenair deel. Daarin geeft projectmanager Wim Leendertse algemene uitleg over het Rijkswaterstaatproject InnovA58. Hij gaat onder meer in op de scope, projectaanpak, planning, doelen & ambities en uitdagingen. Daarna vertelt innovatiemanager Rob van Hout over de innovatieopgave van het project. Er ligt een flinke opgave klaar voor het projectteam om de A58 niet zomaar te verbreden. De A58 moet een duurzame snelweg worden, waarbij bijvoorbeeld hergebruik van materialen en het voorkomen van afvalstromen een belangrijke rol spelen.

Onderzoek NIBE
Onderzoeksbureau NIBE geeft tijdens de sessie een toelichting op het onderzoek dat zij in opdracht van InnovA58 hebben uitgevoerd: de haalbaarheidstoets innovatiedoelen en -ambities InnovA58. Daarbij wordt aandacht besteed aan de onderzochte innovatiedoelstellingen op het gebied van milieu, energie, circulaire economie en life cycle costs (LCC) en of deze haalbaar zijn. Meer lezen over de uitkomsten van het haalbaarheidsonderzoek van NIBE? Lees dan de publieksvriendelijke samenvatting.

Innovatievraagstukken
Om echt met elkaar in gesprek te gaan over de doelstellingen van InnovA58 worden aan lange statafels – samen met de deelnemers – vijf belangrijke innovatievraagstukken verder uitgediept. Het gaat over circulair ontwerpen/bouwen, de saldo-0-benadering, de keuze voor een energiestrategie, de rol die lage temperatuur asfalt speelt en klimaatadaptatie. Juist ook de externe partijen kunnen tijdens dit deel van de middag input ophalen en hun zegje doen. Voor de aanwezige ingenieursbureau is dit onderdeel dan ook erg interessant. Een van deze bureaus gaat dit jaar – na een uitvraag – namelijk aan de slag met het opstellen van het OTB/MER.

Doel of ambitie
Aan de tafels ontspinnen zich – in twee rondes van 20 minuten – interessante gesprekken en discussies. Bij de tafel over circulair ontwerpen/bouwen is de allereerste opmerking bijvoorbeeld waarom het doel niet scherper is geformuleerd. ‘Neem je ambitie en maak daar het doel van. Dan dwing je de markt ook echt om er iets mee te doen.’ Iemand anders vindt het jammer dat er wel een circulair ontwerp wordt uitgevraagd, maar dat InnovA58 daar uiteindelijk niets mee hoeft te doen. Reactie van senior adviseur Stan Kerkhofs is dat InnovA58 natuurlijk wel de elementen eruit pikt die realiseerbaar zijn. ‘Die zullen we zeker gebruiken in de uitvoering.’

Klimaatbestendig
Het onderwerp klimaatadaptatie – dat ook aan een van de statafels wordt besproken – behoort pas sinds kort tot de innovatieopgave van het project. Angela Vlaar, adviseur klimaatadaptatie, legt uit dat klimaatbestendigheid in de toekomst bij alle RWS-projecten moet worden meegenomen. ‘We gebruiken InnovA58 als pilot om na te gaan hoe we dit voor elkaar kunnen krijgen.’ Aan Deltares is gevraagd onderzoek te doen naar de impact van de klimaatverandering op de A58. Daarbij is gekeken naar risico’s en mogelijke maatregelen. Een van de deelnemers aan de LEF-sessie vindt het jammer dat er naar risico’s is gekeken en niet naar kansen. ‘Hiervoor zou je bijvoorbeeld de Omgevingswijzer kunnen gebruiken.’ Iemand anders vraagt zich af hoe de uitkomsten van het onderzoek worden meegenomen in de planstudiefase. ‘Hoe beoordeel je of je straks genoeg hebt gedaan om de A58 echt klimaatadaptief te maken?’

Schoonmaakbeurt
De sessie wordt afgesloten met een korte terugblik. Maaike Rimmelzwaan over de energiestrategie van het project: ‘We hebben meegekregen dat onze doelstelling voor energiebesparing nog wel wat ambitieuzer zou mogen. Ook zouden we samen met de omgeving locaties kunnen zoeken voor de te plaatsen zonnecellen. Dus niet alleen langs de weg gebruikmaken van zonnecellen, maar ook daken van huizen en gebouwen langs de weg benutten.’ Innovatiemanager Mado Ruys over de saldo-0-benadering. ‘We hebben de suggestie gekregen om niet alleen naar de weg te kijken, maar ook bronmaatregelen en flankerende maatregelen mee te nemen in onze plannen. Daarnaast zouden we de samenwerking met gemeenten moeten zoeken. Een andere suggestie is de weg een goede schoonmaakbeurt te geven. Daarmee zorg je ook al voor reductie van fijnstof.’

Omdenkstand
Over circulair ontwerpen/bouwen zegt Stan Kerkhofs dat ook bij zijn tafel de opmerking werd gemaakt dat InnovA58 een te lage doelstelling heeft geformuleerd. ‘Met een hogere doelstelling zouden we de markt veel meer kunnen uitdagen en veel meer in de omdenkstand kunnen krijgen.’ Rob Hofman vertelt dat er bij lage temperatuur asfalt is meegegeven dat InnovA58 goed moet communiceren met de markt. ‘Daarbij moeten we gewoon vastleggen dat we er in 2024 mee aan de slag willen. Marktpartijen moeten dan wel volgen.’ Angela Vlaar sluit af met een samenvatting van de tafel over klimaatadaptatie. ‘Ons is meegegeven dat we een duidelijk doel moeten formuleren. Wat is dat, klimaatadaptief zijn? Een uitdaging is daarnaast de omgeving mee te krijgen. Onze aanpak is nu vooral gericht op de weg, maar voor de toekomst moeten we ook de stap naar de omgeving zetten.’ Projectmanager Wim Leendertse sluit af. ‘We hebben vanmiddag veel input en goede suggesties opgehaald. Dank daarvoor! Maar we staan nog maar aan het begin. Daarom nodigen we jullie van harte uit om met ons mee te blijven denken. Zoek ons op, kom langs en help ons verder.’

Uitdaging
Wat zien deelnemers van externe partijen nu als grootste uitdaging voor InnovA58? We vroegen het hen na afloop van de LEF-sessies. Mike Woning van Deltares ziet de stap van papier naar werkelijkheid als grootste uitdaging. ‘De kunst is om uiteindelijk ook écht iets te doen met klimaatadaptatie. Daarbij realiseer ik me terdege dat het niet niks is; spelregels verzinnen om klimaat in toekomstige RWS-projecten mee te nemen.’ Marcel Boerefijn van Movares wil nog wel iets kwijt over het TB. ‘Tracébesluiten vragen nu eenmaal om grote detaillering. Toch weet ik niet of dat bij dit project zo handig is. Als je innovatie een grote rol wil geven in het project, moet je het TB niet op de millimeter nauwkeurig willen vastleggen. Probeer hierin de grenzen op te zoeken.’ Gerard Broekstra van Royal Haskoning DHV is het daarmee eens: ‘Als je wil innoveren, moet je ook innovatief zijn in je procedure. Een andere uitdaging is het formuleren van haalbare doelen. Tot slot: zorg voor draagvlak. Intern, bij de markt en bij de betrokken ingenieursbureaus. Zonder draagvlak kun je zelf heel veel willen, maar zullen je resultaten tegenvallen.’

Presentatie LEF-sessie 11 april 2017