Alex van den Hoek is Senior Adviseur Weer Gerelateerde Systemen bij Rijkswaterstaat (RWS). Hij is nauw betrokken bij de recente aanbesteding en aanschaf van nieuwe weerstations door onder meer Rijkswaterstaat. Eén ervan staat vanaf het voorjaar 2022 op het RWS-innovatieterrein Kloosters aan de A58 bij Eindhoven. Waarom staat het weerstation daar en wat is er innovatief aan? Om de antwoorden te achterhalen, staan we op een winderige donderdagochtend in mei met Alex onder de hoge mast die behangen is met allerlei meetinstrumenten. Zeer bevlogen vertelt hij over het hoe en waarom van dit weerstation.

Beter inspelen op weersomstandigheden

‘Aan uitgebreide en up-to-date weersinformatie is en blijft veel behoefte om steeds nauwkeuriger te kunnen werken aan bijvoorbeeld de veiligheid op de weg. Rijkswaterstaat, het KNMI en andere wegbeheerders werken nauw samen om met nauwkeurige weersinformatie steeds beter in te kunnen spelen op veranderlijke en extreme weersomstandigheden’, steekt Alex van wal.

Win-win

‘Het huidige Gladheidsmeldsysteem (GMS) was aan vernieuwing toe; tijd dus voor een aanbestedingstraject waarin uiteindelijk een weerstation van Finse makelaardij in de praktijk getest moest worden. Hiervoor werd een locatie gezocht.’ Alex hoorde van de Innovatiestrook en de wens van InnovA58-collega’s om daar weermetingen te doen om de duurzame innovatieve asfalttypen te monitoren. Zo kwam het weerstation op het innovatieterrein bij Kloosters, een win-winsituatie. Het is een zeer geavanceerd station en het eerste van dit type in Nederland.

‘In de aanbesteding was de selectie en uiteindelijke keuze en aanschaf een samenwerking tussen wegbeheerders (RWS, alle 12 provincies, gemeenten, waterschappen) en het KNMI. Het weerstation meet onder meer wind, temperatuur, luchtvochtigheid, wegdekconditie (zoals bijvoorbeeld de hoeveelheid water en ijsvorming), zicht, neerslag en (zonne)straling. In het asfalt op de Innovatiestrook is ook een weersensor verwerkt die de temperatuur van het asfalt meet’, zo vertelt Alex.

Verzamelde data bruikbaar maken

De aanschaf, het plaatsen en gebruiken van de weerstations is nog maar het begin. Dat we nu veel meer en preciezer data kunnen verzamelen, is een hele vooruitgang, maar op zich niet uniek. De échte innovatie, en daarin lopen we voorop in Nederland, is het combineren van de weerstationgegevens met data uit voertuigen, gladheidsdata en Artificial Intelligence (AI). ‘We gaan hiervoor een dashboard bouwen waarin veel data geïntegreerd worden en omgezet naar bruikbare informatie voor Rijkswaterstaat en haar partners’, aldus Alex.

Weertrends in beeld en duurzamer werken

De test van dit weerstation is geslaagd; uiteindelijk worden er vanaf komende zomer maar liefst 360 stuks geplaatst (in verschillende uitvoeringen), verspreid over heel Nederland. Het weerstation op Kloosters is het meest uitgebreide type en blijft daar staan. Alex is er blij mee: ‘Steeds meer voertuigen meten de frictie van de banden (die van invloed is op de grip), ruitenwissers die aangaan en temperatuur bijvoorbeeld. De nieuwe meetstations zijn van hoge kwaliteit en dienen als referentiewaarde om nieuwe databronnen zoals die uit voertuigen te verifiëren en te verbeteren.’

‘Onze samenwerkingspartners zoals het KNMI, gebruiken de informatie om trends en klimaatscenario’s in kaart te brengen. Ook kan Rijkswaterstaat de data bijvoorbeeld gebruiken bij gladheidsbestrijding, om nog efficiënter en duurzamer te werken. Dat doen we door de informatie van het weerstation te combineren met onder meer de strooi-informatie die we al verzamelen.’